"Δεν θα δεις ποτέ πραγματικά ένα φυτό, παρά μόνο αν το ζωγραφίσεις" -Johann Wolfgang von Goethe
O Walter Crane (1845-1915), ήταν ένας Άγγλος εικονογράφος που αν και γνωστός κυρίως για τις εικονογραφήσεις παιδικών βιβλίων, επηρέασε την διακοσμητική τέχνη του καιρού του, ως εκπρόσωπος του καλλιτεχνικού κινήματος Art Nouveau στη Βρετανία. Οι εικόνες… Περισσότερα
Όταν τον περασμένο Ιούνιο αναρτούσαμε ένα άρθρο για τον Edward Lear, έναν πολυτάλαντο Άγγλο ζωγράφο, εικονογράφο, συγγραφέα, ποιητή και μουσικό (!!) δεν μπορούσαμε να φανταστούμε, ότι ένα περίπου μήνα μετά θα τον βρίσκαμε πάλι μπροστά… Περισσότερα
Στη γαλλική γλώσσα η έκφραση Image d‘Épinal σημαίνει τη «μαγική εικόνα», την απλοϊκή αναπαράσταση που παρουσιάζει με ελκυστικό τρόπο μια ωραιοποιημένη πραγματικότητα. Η έκφραση αυτή έλκει την καταγωγή της από την καλλιτεχνική παραγωγή μιας μεγάλης σειράς… Περισσότερα
Κάποιες φορές στη Βιολογία συμβαίνει μια επιστημονικά ακριβέστατη περιγραφή ή παρατήρηση, να διατυπώνεται με τρόπο, ώστε η διαχωριστική γραμμή, ανάμεσα στην επιστήμη και στην τέχνη, να μοιάζει αδιόρατη, αν όχι πλασματική.
Διαβάστε παρακαλώ το ακόλουθο απόσπασμα που το συνέγραψε ο Anton Kerner von Marilaun, ένας σημαντικός Αυστριακός βοτανολόγος του 19ου αιώνα, για να περιγράψει την οικολογική διαδοχή και το σφρίγος της ζωής, και ίσως συμφωνήσετε:
…και τα χρόνια περνούν μέχρι μια δεύτερη γενιά φυτών να μπορέσει να αναπτυχθεί ισχυρότερη και πιο πλούσια στο προετοιμασμένο έδαφος. Το φυτικό βασίλειο όμως εργάζεται χωρίς σταματημό και επεκτείνει συνεχώς το πράσινο οικοδόμημα του. Στα απομεινάρια των αφανισμένων ριζών, καινούργιες και νεώτερες φυτικές μορφές βλαστάνουν και αυτή η ακούραστη μεταβολή συνεχίζεται, μέχρι οι σκιεροί θόλοι των υψηλών δένδρων να θροήσουν πάνω από τον πλούσιο χούμο του εδάφους.
Δείτε όμως και μερικές από τις ξυλογραφίες που συνοδεύουν το πλέον σημαντικό έργο του, τη «Φυσική Ιστορία των Φυτών, των μορφών τους, της ανάπτυξης, της αναπαραγωγής και της κατανομής τους» που εκδόθηκε στη Γερμανική γλώσσα το 1887. Αυτή τη φορά δεν είναι η ποίηση ή λογοτεχνία που καταρρίπτουν το όριο ανάμεσα στην τέχνη και στην επιστήμη, αλλά η ζωγραφική. Η ακριβής, τεκμηριωμένη και ταυτόχρονα γοητευτική.
O Gary Larson είναι ένας Αμερικανός γελοιογράφος του οποίου τα σκίτσα χαρακτηρίζονται από τις απλές γραμμές τους και ένα λεπτό, συχνά ρηξικέλευθο και ανατρεπτικό χιούμορ με το οποίο σχολιάζει την καθημερινότητα της Αμερικανικής κοινωνίας, αλλά και τη στάση της απέναντι στον φυσικό κόσμο και στο περιβάλλον
Το σημαντικότερο έργο του, η Αθέατη Πλευρά, είναι μια σειρά εκατοντάδων γελοιογραφιών, οι οποίες δημοσιεύθηκαν σε εφημερίδες, περιοδικά, βιβλία, έγιναν κινούμενα σχέδια και κόσμησαν ημερολόγια και ευχετήριες κάρτες, ενώ συχνά αξιοποιήθηκαν στη διδασκαλία της Βιολογίας, λόγω του ακριβούς αλλά χαριτωμένου και κωμικού τρόπου με τον οποίο τα σχέδιά του προσεγγίζουν τον φυσικό κόσμο και την επιστήμη που τον μελετά.
Για τον σημαντικό αυτόν καλλιτέχνη, ένας άλλος διάσημος, αλλά από τον χώρο της επιστήμης και ειδικά της Βιολογίας, ο παλαιοντολόγος και εξελικτικός Stephen Jay Gould είχε γράψει:
Γνωρίζω κάτι αξιοσημείωτο που μάλλον αξίζει να το μοιραστώ μαζί σας για τον Gary Larson… Ο Gary Larson είναι ένας ιός που διαδίδεται σε όλην τη χώρα. Πιστεύω πως στις πόρτες των γραφείων του 80% των συναδέλφων μου, υπάρχει κολλημένο ένα καρτούν του Larson … Το απλό γέλιο όμως που προκαλούν τα σχέδια του, δεν μπορεί να εξηγήσει γιατί ο Gary Larson έχει καταστεί ο εθνικός γελοιογράφος της Φυσικής Ιστορίας. Αν απέκτησε μια τόσο μεγάλη άτυπη αποδοχή, το οφείλει στο ότι κατανοεί πολύ καλά την επιστήμη και το λέω αυτό αναφερόμενος στις λεπτές αποχρώσεις και στις ιδέες-πολλές ακόμη και σε ένα καρτούν-που αποδεικνύουν ότι ο Larson γνωρίζει τις ακριβείς λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής και των πρακτικών μας.
Πριν λοιπόν σας αφήσουμε να απολαύσετε τις διασκεδαστικές και όμορφες γελοιογραφίες που αναρτήσαμε, λάβετε υπόψη πως ο καλλιτέχνης τιμήθηκε για τη συνεισφορά του στην κατανόηση του φυσικού κόσμου, με την απόδοσή του ονόματός τους σε ένα νέο είδος ψείρας, την Strigiphilus garylarsoni.
Οι «Περιγραφές των ζώων» ήταν ένα τετράτομο έργο που εκδόθηκε στη Βενετία τον 18ο αιώνα και θεωρείται ως μια από τις ομορφότερες Φυσικές Ιστορίες που γράφηκαν στα Ιταλικά.
Στο έργο, που πριν συγκροτηθεί σε τόμους δημοσιευόταν σε μηνιαία τεύχη (1771-1775), περιλαμβάνονται αναλυτικές περιγραφές των τετραπόδων του πλανήτη τις οποίες είχε συγγράψει ο Ludovico Leschi. Οι περιγραφές αυτές συνοδεύονται από 200 χαλκογραφίες τις οποίες φιλοτέχνησε ο Innocente Alessandri, ένας σημαντικός χαράκτης της Βενετίας μαζί με το φίλο και συνεργάτη του Pietro Scataglia.
Παρουσιάζουμε λοιπόν μερικές από τις όμορφες, χρωματισμένες στο χέρι, νατουραλιστικές χαλκογραφίες, καθώς και τον σύνδεσμο από τον οποίο ο αναγνώστης μπορεί να περιηγηθεί σε καθέναν από τους τόμους.
Το βιβλίο Εικόνες των Ιαπωνικών Φυκών, εκδόθηκε το 1912 στο Τόκυο. Συγγραφέας του ήταν ο Kintaro Okamura, ο κορυφαίος θαλάσσιος βοτανολόγος της εποχής του. Ο Okamura που διετέλεσε διευθυντής του Ινστιτούτου Αλιείας στο Τόκυο αφιέρωσε τη ζωή του στη μελέτη των ιαπωνικών φυκών και στην ανάπτυξη της υδατοκαλλιέργειάς τους.
Στο βιβλίο που είναι γραμμένο στην Ιαπωνική και στην Αγγλική γλώσσα περιλαμβάνονται 50 σχέδια που αποτυπώνουν με επιστημονική ακρίβεια και καλλιτεχνική λεπτότητα τη μορφολογία των φυκών και των μικροσκοπικών τομών τους.
Αν επιθυμείτε να δείτε το βιβλίο και γιατί όχι, να κατεβάσετε τις όμορφες εικόνες του, θα το επιχειρήσετε από εδώ.
Το Παγκόσμιο Λεξικό Φυσικής Ιστορίας ήταν μια πολύτομη έκδοση που εκδόθηκε μεταξύ των χρόνων 1841-1849 από τον εκδοτικό οίκο Paris, A. Pilon et cie και περιελάμβανε ό,τι ήταν γνωστό κατά τον 19ο αιώνα για τον φυσικό κόσμο, ώστε να συγκαταλεχθεί ανάμεσα στα κορυφαία επιστημονικά επιτεύγματα της εποχής, αλλά και στις σημαντικότερες απόπειρες έγκυρης εκλαΐκευσης της επιστημονικής γνώσης.
Στους 13 τόμους ο επιμελητής της έκδοσης ο φυσιοδίφης του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας των Παρισίων, Charles Orbigny, είχε συμπεριλάβει άρθρα διακεκριμένων επιστημόνων της εποχής, όπως οι Arago, Audouin, Beaumont, Becquerel, Brébisson, Brongniart, Deshayes, Desmarest, Alcide d’Orbigny, Geoffroy-Saint-Hilaire, Jussieu, Lucas, Milne Edwards, Alexander von Humboldt και άμεσες αναφορές στο έργο προγενεστέρων, όπως οι Buffon, Lamarck, Cuvier, Λινναίος.
Στις καινοτομίες που εισήγαγε το μνημειώδες αυτό έργο ήταν η ετυμολογία των συστηματικών ονομασιών των διαφόρων φυτικών και ζωικών ειδών, αλλά και των επιστημονικών όρων που περιείχε.
Το έργο κοσμήθηκε από περισσότερες από 300 λιθογραφίες στις οποίες εικονογραφήθηκαν με ρεαλισμό, ακρίβεια και ζωντάνια τα περιλαμβανόμενα είδη. Η ακρίβεια και η ομορφιά της εικονογράφησης, που εκτός από επιστημονικούς σκοπούς αποσκοπούσε και στη διάδοση του ενδιαφέροντος για τον φυσικό κόσμο, κατέστησε το έργο ως ένα από τα διαχρονικώς κορυφαία δείγματα επιστημονικής εικονογράφησης.
Παρουσιάζουμε λοιπόν μερικές από τις λιθογραφίες του πολύτομου έργου, καθώς και τον σύνδεσμο που θα σας οδηγήσει σε αυτό, από εδώ.
Ο Edward Lear (1812-1888) ήταν ένας ιδιόρρυθμος Άγγλος συγγραφέας και ζωγράφος που άφησε πίσω του ένα σημαντικό έργο από ακουαρέλες και σχέδια με πενάκι που απεικονίζουν με ακρίβεια τοπία και ζώα. Ανάμεσα σε αυτές ξεχωρίζουν οι ακουαρέλες που περιέχονται στο βιβλίο του Illustrations of the Family of Psittacidae, or Parrots το οποίο εξέδωσε σε ηλικία μόλις 20 ετών, στο πλαίσιο της συνεργασίας του με το Βρετανικό Μουσείο.
Ο Lear, όμως ήταν πρωτοπόρος και σε έναν άλλον τομέα. Αυτός και ο σύγχρονός του Lewis Carroll, ο γνωστότατος συγγραφέας της Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων, ήταν οι κύριοι εκπρόσωποι της λογοτεχνίας του παράδοξου, δηλαδή της λογοτεχνίας που οι ιστορίες της αναμειγνύουν στοιχεία του πραγματικού με στοιχεία του παράδοξου, ώστε να υπονομεύσουν, με χιουμοριστικό συνήθως τρόπο, την γλώσσα και τις συμβάσεις της.
Το πλέον γνωστό έργο του Lear ήταν το Βιβλίο των παραδοξολογημάτων, μια συλλογή ποιημάτων με παιγνιώδη διάθεση στα οποία οι αναγνώστες και οι κριτικοί, ματαίως αναζητούσαν κάποιο κρυφό νόημα, αφού ο ίδιος ο συγγραφέας είχε διευκρινίσει πως το βιβλίο είχε συνταχθεί, ώστε να μην επιδέχεται τέτοιες ερμηνείες.
Η αγάπη όμως για το παράδοξο ώθησε τον Lear να εκδώσει την Παράδοξη Βοτανική του, στην οποία χρησιμοποιώντας το διωνυμικό σύστημα του Λινναίου, κατέταξε εντελώς δικής του επινοήσεως φυτά, τα οποία ζωγράφισε με παιγνιώδη διάθεση και χαρακτηριστικά απλές γραμμές.
Δείτε λοιπόν μερικές από τις εικόνες από τα δύο βιβλία και λάβετε υπόψη πως ο δημιουργός τους είχε επισκεφθεί την Ελλάδα, έζησε στην Κέρκυρα και έγραφε το όνομά του στα Ελληνικά, ως Ἐδουάρδος Λῦαρ.
Continue reading «Edward Lear ένας ιδιόρρυθμος συγγραφέας και ζωγράφος»
