«Τα φυτά και οι διακοσμητικές εφαρμογές τους» είναι ένα εμβληματικό έργο του κινήματος της Art Nouveau που εκδόθηκε το 1896 στο Παρίσι από τον εκδοτικό οίκο Lévy, Ε. Το έργο που φιλοτεχνήθηκε υπό την επίβλεψη του Eugène… Περισσότερα
Ιστορίες…Φυσικής Ιστορίας
Από τις αναζητήσεις μας στο διαδίκτυο συχνά πέφτουμε πάνω σε εκδόσεις, ξένων εκδοτικών οίκων με τις οποίες οι μαθητές των μικρότερων σχολικών βαθμίδων, κυρίως, γνωρίζουν τα ζώα και τα φυτά της πατρίδας τους.
Τότε είναι που θυμόμαστε τα δικά μας χρόνια στο δημοτικό με τα βιβλία Φυσικής Ιστορίας, αλλά και τα Αναγνωστικά που παρουσίαζαν τα ζώα και τα φυτά της Ελλάδας, είτε αποτελούσαν μέρος του φυσικού περιβάλλοντός της, είτε είχαν ενδιαφέρον για την αγροτική οικονομία της εποχής.
Τότε όμως είναι που αναρωτιόμαστε, αν κάποτε επιχειρηθεί στην Ελληνική εκπαίδευση μια επιβεβλημένη «οπισθοδρομική» καινοτομία, που θα καταστήσει ικανά τα Ελληνόπουλα να γνωρίζουν, εκτός από το Κεντρικό Δόγμα της Βιολογίας και την αντιγραφή του DNA, και το θυμάρι, και το βαμβάκι, και την ελιά, και την κουκουβάγια, και το κοράκι και τον πελαργό, όλους δηλαδή τους συγκατοίκους τους, σε αυτήν την γωνιά του κόσμου.
Διακρίνουμε ήδη το χαμόγελο που σχηματίζεται στα χείλη μερικών επισκεπτών της σελίδας, που θα σκεφτούν ότι την υποκινεί η νοσταλγία. Μπορεί να μην έχουν άδικο, ίσως όμως, για άλλους λόγους από αυτούς που σκέφτονται. Πράγματι υπάρχει νοσταλγία, όχι όμως για το κομμάτι του παρελθόντος που ωραιοποιείται απλώς και μόνο διότι ανακαλεί την παιδική ηλικία. Αλλά για το κομμάτι του παρελθόντος που εγκαταλείφθηκε, παρά το ότι οι λύσεις που παρείχε «δούλευαν», και όπως φαίνεται θα μπορούσαν να «δουλεύουν» ακόμη.
Μετά ταύτα λοιπόν, είναι ώρα να παρουσιάσουμε το όμορφο βιβλίο που μας οδήγησε σε αυτές τις σκέψεις. To βιβλίο φέρει τον τίτλο: «Paths to Conservation» εκδόθηκε το 1937 στις ΗΠΑ, από τον εκδοτικό οίκο: D.C. Heath and company και συγγραφέας του ήταν ο James. S. Tippett, σύμβουλος προγραμμάτων σπουδών στα σχολεία της Νότιας Καρολίνας.
Το βιβλίο παρουσιάζει τα ζώα και τα φυτά των ΗΠΑ, αφιερώνοντας ειδικό κεφάλαιο σε όσα έχουν εξαλειφθεί, αλλά και σε όσα αντιμετωπίζουν τον κίνδυνο της εξάλειψης, ενώ σε κάθε κεφάλαιο περιέχεται μια παράγραφος που τιτλοφορείται: Μερικά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε. Σε αυτήν ο νεαρός αναγνώστης καθοδηγείται να φέρει σε πέρας μερικές ενέργειες, που σχετίζονται με τα παρουσιαζόμενα ζώα και φυτά, στο πεδίο ή στο σπίτι του.
Το βιβλίο κοσμείται από όμορφες λιθογραφίες μη αναφερόμενου καλλιτέχνη.
Biological Drawings
Το βιβλίο Biology Drawings (τμήμα 1ο και τμήμα 2ο) ήταν ένας εργαστηριακός βοηθός, και ταυτόχρονα ένα βιβλίο προετοιμασίας για τις πρακτικές εξετάσεις του Λυκείου, που εκδόθηκε από τον εκδοτικό οίκο John Murray (τον ίδιο δηλαδή που έναν περίπου αιώνα πριν είχε εκδόσει την Καταγωγή των Ειδών διά της Φυσικής Επιλογής) το 1938.
Η συγγραφέας του βιβλίου και σκιτσογράφος του Maud Jepson, επεχείρησε μέσα από τις σελίδες του να δείξει, ό,τι πρέπει να βλέπει, να παρατηρεί και να αναγνωρίζει στο εργαστήριο ο μαθητής, εξετάζοντας τις διάφορες βιολογικές δομές. Το βιβλίο συνοδευόταν από κατατοπιστικές σημειώσεις, που στους μεγαλύτερους θα θυμίσουν τα παλαιά φροντιστηριακά βιβλία, που ήταν ανατυπωμένα χειρόγραφα κείμενα, τα οποία είχαν φιλοτεχνήσει ειδικοί επαγγελματίες καλλιγράφοι.
Φυσικά οι τεχνικές αυτές στον καιρό του διαδικτύου και της ηλεκτρονικής τυπογραφίας είναι καλώς ή κακώς ξεπερασμένες. Η σαφήνεια όμως των σχημάτων των 2 τόμων και η χειροποίητη αίσθησή τους, αναδίδουν μια γοητεία που άδικα θα μπορούσε να χαρακτηριστεί απλώς νοσταλγική.
Παραθέτουμε λοιπόν μερικές εικόνες από τους δύο τόμους, και από εδώ και εδώ, τους συνδέσμους στους οποίους ο αναγνώστης της σελίδας μπορεί να τα βρεί.
Η ανόητη μέδουσα
Η ιστορία της ανόητης μέδουσας, είναι ένα όμορφο παλαιό γιαπωνέζικο παραμύθι που διηγείται την ιστορία μιας μαϊμούς, η οποία παραπλανημένη από μια μέδουσα, οδηγείται στα άδυτα του Βασιλείου των Ωκεανών, όπου την περιμένει μια φρικτή τύχη: Το συκώτι της θα αφαιρεθεί προκειμένου να δοθεί στην αγαπημένη σύζυγο του Δράκοντα Βασιλέα των Ωκεανών, ως μοναδική θεραπεία για την ασθένεια από την οποία πάσχει!
Αφού λοιπόν η μαϊμού πείθεται από τη μέδουσα-με δέλεαρ την ξενάγησή της στον θαυμαστό Βασίλειο των Ωκεανών- να σκαρφαλώσει στο σκιάδιό της, στα μέσα της διαδρομής υποψιάζεται πως κάτι δεν πηγαίνει καλά, γιατί η μέδουσα την ρωτά επίμονα αν πράγματι έχει συκώτι, και αν το φέρει μαζί της. Έτσι υποβάλει τη μέδουσα σε ερωτήσεις, και αποκαλύπτει το φρικτό τέλος που την περιμένει.
Όμως, πανέξυπνη καθώς είναι, εκμεταλλεύεται την άγνοια της μέδουσας για την ανατομία των μαϊμούδων και την εξαπατά λέγοντάς της, ότι τα ζώα του είδους της δεν έχουν ένα ή δύο συκώτια, αλλά πολλά, τα οποία όμως κρεμούν στα κλαδιά των δένδρων για να μην τις βαραίνουν, καθώς πηδούν από το ένα στο άλλο.
Το χρυσό βιβλίο της Βιολογίας
Το 1961 είδε το φως της δημοσιότητας ένα βιβλίο για νέους που έφερε τον τίτλο: «Το χρυσό βιβλίο της Βιολογίας» και τον υπότιτλο: «Μια εισαγωγή στα θαύματα της ζωής«. Συγγραφείς του βιβλίου ήταν οι Gerald Ames και Rose Wyler και εικονογράφος του ο Charley Harper.
Το βιβλίο αυτό που περιελάμβανε μια συνόψιση της βιολογίας (από την ιστορία της, ως στοιχεία ανατομίας, οικολογίας, γενετικής, εξέλιξης κ.ά.) γνώρισε μεγάλη εκδοτική επιτυχία και μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες, κυρίως χάρη στις γοητευτικές εικόνες που είχε φιλοτεχνήσει ο μοντερνιστής εικονογράφος του.
Ρίχνοντας μια ματιά στις εικόνες του βιβλίου αυτού, είναι φανερό πως ο καλλιτέχνης δεν ενδιαφερόταν τόσο για τη ρεαλιστική απόδοση των αντικειμένων τους- άλλωστε όπως ο ίδιος είχε ομολογήσει «μάθαινε» Βιολογία, καθ’ ον χρόνο τα σχεδίαζε-όσο για το αισθητικό αποτέλεσμα. Ωστόσο, και παρά τη μοντερνιστική και ιμπρεσιονιστική τεχνική, οι εικόνες δεν προδίδουν το αντικείμενο, δημιουργώντας εσφαλμένες εντυπώσεις στον αναγνώστη του, αλλά αντιθέτως το κάνουν προσιτό και δημοφιλές .
Χαρείτε λοιπόν μερικές από τις αντιπροσωπευτικές εικόνες του Χρυσού βιβλίου της Βιολογίας και θα αντιληφθείτε γιατί η εικονογραφία του απετέλεσε πρότυπο για τα παιδικά βιβλία βιολογίας που εκδόθηκαν μετά από αυτό.
Benjamin Rabier: Ο εικονογράφος που χάρισε στα ζώα ανθρώπινο χαμόγελο
Ο Benjamin Rabier αφήνοντας πίσω του μια πιθανή καριέρα λογιστή αρχίζει να εργάζεται ως σκιτσογράφος σε εφημερίδες και στην ηλικία των 23 ετών δημοσιεύει την πρώτη ιστορία του που έφερε τον τίτλο: Tintin Lutin, στην οποία αφηγείται και εικονογραφεί τις περιπέτειες ενός σκανδαλιάρικου και πολυπράγμωνος αγοριού, που θυμίζει πολύ τον κατοπινό ήρωα του Hedge.
Ο Rabier το 1913 στρεφόμενος προς την εικονογράφηση ζώων δημοσιεύει μια διασκευή του έργου του επιφανούς φυσιοδίφη του 18ου αιώνα, Georges-Louis Leclerc de Buffon, Φυσική Ιστορία, την οποία επιγράφει: «Ο Μπουφόν του Benjamin Rabier» . Στο έργο αυτό που χρειάστηκαν τρία χρόνια για την ολοκλήρωσή του, περιέχονται περισσότερες από 900 εικόνες στις οποίες παρουσιάζεται η γοητευτική, ακριβής και απλή γραμμή του σκιτσογράφου, με τα επίπεδα χρώματα, που συναντούμε και στα σημερινά κόμικ.
Η υποδοχή του βιβλίου αυτού ήταν εντυπωσιακή καθώς ο δημιουργός του, παρουσίαζε με ακριβή, αλλά διασκεδαστικό τρόπο τα χαρακτηριστικά των ζώων και της συμπεριφοράς τους.
Παρουσιάζουμε λοιπόν μερικές εικόνες του σημαντικού αυτού έργου, υποσχόμενοι πως κάποια στιγμή θα επανέλθουμε, δημοσιεύοντας και άλλες δημιουργίες του σημαντικού αυτού καλλιτέχνη.
Ο «Ραφαήλ των ανθέων»
Ο Pierre-Joseph Redouté (1759 – 1840) ήταν ένας Βέλγος ζωγράφος και βοτανολόγος στον οποίο δόθηκε το προσωνύμιο » Ο Ραφαήλ των Ανθέων», λόγω της δεινότητάς του στην απόδοση της χάρης των ανθέων, στις περισσότερες από 2.000 ακουαρέλες που φιλοτέχνησε.
Ο Redouté ήταν γόνος οικογένειας ζωγράφων και στην ηλικία των 13 ετών εγκατέλειψε την οικογενειακή εστία, για να ξεκινήσει την καριέρα του ως πλανόδιος εικονογράφος εκκλησιών. Δέκα όμως χρόνια μετά βρέθηκε στο Παρίσι προκειμένου να συνεργαστεί με τον αδελφό του στην κατασκευή θεατρικών σκηνικών.
Εκεί όμως η συνάντησή του με τον επιφανή βοτανολόγο της εποχής Charles Louis L’Héritier de Brutelle αποδείχτηκε κρίσιμη για τη συνέχεια της καριέρας του. O Héritier, εκτιμώντας το ταλέντο του νεαρού ζωγράφου, τον έστρεψε προς τη βοτανική εικονογραφία. Του δίδαξε βοτανική, ανατομία ανθέων και τον παρότρυνε στην απεικόνιση των ανθέων να ενδιαφέρεται εξίσου για την καλαισθησία του αποτελέσματος, όσο και για την ακρίβεια στην αναπαράσταση των δομών τους.
Ο Héritier όμως έκανε και κάτι άλλο. Σύστησε τον νεαρό ζωγράφο στην Αυλή των Βερσαλιών, ώστε η ίδια η Μαρία Αντουανέττα να γίνει προστάτιδά του και να του αποδώσει τον τίτλο του ζωγράφου της Αυλής. Η εύνοια όμως της εξουσίας στο σημαντικό έργο του Redouté δεν έπαψε να υπάρχει με την έλευση της Γαλλικής Επανάστασης. Αντιθέτως το έργο του εκτιμήθηκε, ώστε να εργαστεί στον Κήπο των Ανθέων, ο οποίος απετέλεσε το διάδοχο ίδρυμα των Κήπων του Βασιλέως και να αποκτήσει, από το 1798 την εύνοια της πρώτης συζύγου του Ναπολέοντος, Ιωσηφίνας που ως αυτοκράτειρα, τον κατέστησε επίσημο καλλιτέχνη της.
Οι τρεις κύριες συλλογές ήταν ήταν: Τα κρίνα (1802-1815), Τα τριαντάφυλλα (1817-1821) και η Επιλογή από τα πιο όμορφα λουλούδια (1827-1833). Στα έργα αυτά εισήγαγε την τεχνική της χαρακτικής με στίγματα, αντί των γραμμών που σύρονταν στις πλάκες χαλκού, που του επέτρεψε την απόδοση των λεπτομερειών των ανθέων. Από όλα όμως τα έργα του σπουδαιότερο και περισσότερο αναπαραγμένο, θεωρείται η σειρά με τα έξοχα πράγματι τριαντάφυλλά του.
Παραθέτουμε λοιπόν μερικά αντιπροσωπευτικά δείγματα της τέχνης του, που πιστεύουμε πως θα σας αρέσουν, τόσο, όσο και σε μας.
